Nguyên nhân thiếu sắt và thiếu máu dinh dưỡng

Sắt có vai trò rất quan trọng đối với chức năng của cơ thể. Sắt cấu tạo nên hemoglobin để vận chuyển oxy từ phổi đến tất cả các cơ quan; tham gia vào quá trình tạo thành myoglobin – sắc tố hô hấp của cơ; tham gia vào cấu tạo của nhiều enzyme hệ miễn dịch, tham gia vào chuyển vận chuyển điện tử để tạo năng lượng trong hầu hết các loại tế bào. Thiếu sắt là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng thiếu máu dinh dưỡng ở mọi lứa tuổi.

Nguyên nhân gây thiếu sắt đến từ:

• Chế độ ăn uống không cung cấp đủ chất sắt: Ăn kiêng, ăn chay, ăn không cân đối giữa các chất.
• Nhu cầu cần cung cấp chất sắt cho cơ thể nhiều hơn so với bình thường: trẻ em trong độ tuổi dậy thì, phụ nữ đang trong thời kỳ kinh nguyệt, phụ nữ đang mang thai và cho con bú.

• Một nguyên nhân rất quan trọng khác là tình trạng mất máu rỉ rả kéo dài vốn rất phổ biến nhưng không được chú ý. Bao gồm các phụ nữ có tình trạng kinh nguyệt kéo dài (về lượng kinh hoặc ngày kinh), các trường hợp viêm loét dạ dày hoặc các khối u đường tiêu hóa, nhiễm ký sinh trùng… Nhóm nguyên nhân này chiếm phần lớn các ca thiếu máu thiếu sắt gặp ở phòng khám và cần được phát hiện, điều trị cả vấn đề thiếu sắt lẫn nguyên nhân bên dưới. Nhiều trường hợp chỉ có thiếu sắt mà không có thiếu máu dẫn đến bị bỏ sót ở lâm sàng, thực tế bệnh nhân vẫn trải qua đầy đủ các triệu chứng tương tự thiếu máu nhưng không rõ nguyên nhân vì công thức máu không thể hiện bất thường, cho tới khi họ được làm định lượng ferritin (trong khi phần lớn lại dùng định lượng sắt huyết thanh – vốn dĩ là chỉ số không đúng trong đánh giá thiếu sắt). Gần đây, ở Vinmec đã tìm ra nguyên nhân cường kinh gây thiếu sắt cho đa số các phụ nữ, vốn dĩ từ trước đến nay chỉ được xem như là do cơ địa kinh nguyệt nhiều, đã góp phần quan trọng trong việc kiểm soát biến chứng thiếu sắt kéo dài này.
• Ngoài ra, một số trường hợp đặc biệt (hiếm gặp) khác liên quan đến các rối loạn hấp thu, vận chuyển, phân phối sắt…